Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci

Nie zawsze w życiu układa się po naszej myśli. Niekiedy zmuszone przez los musimy walczyć o to, co należy się naszym dzieciom. Jakie obowiązki prawne mają rodzice wobec dzieci i jak o nie walczyć? 

Alimenty

Po łacinie alimentum znaczy żywność. Obecnie poprzez alimenty rozumie się wszelkie środki utrzymania (w stosunku do dzieci również wychowania) potrzebne do zapewnienia wyżywienia, ale również odzieży, opłat związanych z mieszkaniem, leczeniem i wszystkich innych potrzebnych do normalnego funkcjonowania i rozwoju dziecka. W przypadku, gdy środki te nie są dostarczane w naturze sąd ustala ich równowartość w postaci finansowej. W praktyce więc, gdy mówi się o alimentach ma się na myśli konkretną kwotę pieniężną. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci trwa z zasady do 18 roku życia, lub do ukończenia przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia. Wyjątkiem jest świadczenie wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie (tu obowiązek alimentacyjny jest dożywotni).

Do przepisów prawnych regulujących problem alimentów należą:

– Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Ustawa z dnia 25 lutego 1964
– Konwencja o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą sporządzona w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r.
– Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.

Jakie dokumenty będą nam potrzebne?

Do pozwu o alimenty zazwyczaj dołącza się: odpis aktu urodzenia dziecka, (jeśli jedno z rodziców występuje o alimenty w imieniu swojego dziecka), stosowny dokument zaświadczający uprawnienie do żądania alimentów od danej osoby oraz zaświadczenia i dokumenty wskazujące wysokość ponoszonych przez powoda/ powódkę kosztów utrzymania dziecka.

Podczas ustalania wysokości świadczenia brane są pod uwagę realne potrzeby dziecka (sąd zazwyczaj prosi o przedstawienie rzeczywistych miesięcznych wydatków na dziecko) z odniesieniem do średniego poziomu życia w Polsce. W obecnej praktyce orzeczniczej dla rodziców zarabiających powyżej średniej krajowej, wysokość alimentów nie zależy od dochodów – przyjmuje się, że uzasadnione potrzeby dziecka nie ulegają zmianie pomimo wzrostu dochodów któregoś z rodziców. Pod pojęciem uzasadnione potrzeby dziecka sąd weźmie pod uwagę typowe koszty związane z wyżywieniem, opieką medyczną, mieszkaniem, nauką itd. Sąd odrzuci natomiast jako nieuzasadnione świadczenia ponadstandardowe typu drogie markowe ubrania, prywatna szkoła, prywatne korepetycje itd, chyba że obie strony solidarnie zgodzą się na nie.

Przyjmuje się co do zasady, że poziom alimentów na wszystkie dzieci powinien być z zasady równy – każde z rodzeństwa otrzyma w praktyce identyczną kwotę, chyba że zdaniem sądu występują istotne okoliczności aby było inaczej (np. jedno z dzieci wymaga kosztownej opieki medycznej).

W pierwszej kolejności do alimentowania dzieci zobowiązani są ich rodzice. Jeżeli rodzice z jakiś przyczyn nie są w stanie zaspokoić w całości lub w części potrzeb dzieci, wówczas obowiązek alimentacyjny w całości lub w części przechodzi na dalszych krewnych, tj. dziadków, a następnie, gdyby nie byli oni w stanie go wykonać, na rodzeństwo. Zarówno dziadkowie, jak i rodzeństwo zobowiązani są do alimentacji proporcjonalnie do swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.