Dziewczyny kontra chłopaki – różnice międzypłciowe
W polskim społeczeństwie stereotypowe wyobrażenie idealnej rodziny to model „2 + 2”, przy czym za doskonałe uznaje się posiadanie tzw. „parki” – synka i córeczki. Zwolennicy tego idealnego modelu argumentują, że wychowywanie chłopca i dziewczynki daje możliwość doświadczenia różnorodności, u podstaw której leżą różnice międzypłciowe. I chociaż podkreślanie dobrodziejstw z posiadania „parki” bywa przesadne, niezaprzeczalnie odmienność płci ma wpływ na rozwój dziecka i jego zachowanie.
Od narodzin do 2 lat
Poza oczywistą różnicą w budowie narządów płciowych, noworodki wykazują inne biologiczne różnice – z reguły dziewczynki są zdrowsze i bardziej zdolne do przetrwania, mimo że ich waga urodzeniowa i długość ciała są mniejsze. Noworodki żeńskie wykazują również lepszą koordynację ciała i układu nerwowego, choć chłopcy mają silniejszą budowę mięśni. Ogólnie rodzi się nieco więcej chłopców niż dziewczynek, ale to ci pierwsi częściej umierają w pierwszych miesiącach życia. Niektóre schorzenia są mocno zależne od płci – na zwichnięcie stawów biodrowych i infekcje dróg moczowych bardziej narażone są noworodki żeńskie, a zwężenie odźwiernika w sercu – męskie. U chłopców częściej diagnozuje się autyzm i ADHD.
Rozwój niemowlęcy ujawnia kolejne różnice międzypłciowe. Dziewczynki wydają więcej dźwięków, szybciej niż chłopcy zaczynają mówić, mają większy zasób słownictwa i są sprawniejsze w opanowywaniu reguł gramatycznych języka. Ponadto dłużej utrzymują kontakt wzrokowy i preferują wszelkie sytuacje społeczne – częściej niż chłopcy wybierają zabawę w towarzystwie matki. Z kolei mali mężczyźni są zdecydowanie bardziej ruchliwi i odważniejsi w poznawaniu świata – nie potrzebują wielu zachęt dorosłych, by zetknąć się z nowym elementem otoczenia. Chłopców bardzo interesują przedmioty, którymi można manipulować – rozkładać na drobniejsze części, obracać, zmieniać ich kształt.
Wiek przedszkolny (3. – 5. rok życia)
W okresie wczesnego dzieciństwa coraz wyraźniej zaznaczają się różnice między dziewczynkami i chłopcami pod względem zachowania i ulubionych zajęć. Chłopcy wykazują zainteresowanie wszelkiej maści pojazdami, klockami i złożonymi przedmiotami. Lubią bawić się w ruchu, więcej czasu niż dziewczynki spędzają ze swoimi rówieśnikami i osobami spoza swojej rodziny. Ich zabawy bywają niekiedy agresywne – z popychaniem, siłowaniem i elementem rywalizacji.
Dziewczynki bardziej niż chłopcy preferują czynności „siedzące” jak np. rysowanie, oglądanie ilustracji, czytanie. Wolą bawić się lalkami, interesują je zajęcia artystyczne, podczas zabawy „w dom” odtwarzają prace domowe takie jak karmienie, gotowanie czy szycie. Co ciekawe, o wiele łatwiej zachęcić dziewczynkę do bawienia się samochodem czy klockami niż chłopca do zabawy lalkami (nie mają one oporów przed podejmowaniem działań typowych dla płci przeciwnej).
Omawiany okres w życiu dziecka charakteryzuje jeszcze jedna tendencja – tzw. segregacja płciowa. Maluchy preferują zabawę w grupach jednorodnych ze względu na płeć. Takie grupy różnią się pod wieloma względami. Chłopcy bawią się w grupach większych, podczas gdy dziewczynki tworzą z reguły małe podgrupy wielkości 2-3 osób. Relacje w grupach chłopców w większym stopniu skupiają się na walce o dominację i przywództwo. Natomiast dziewczynki szybciej akceptują nowego członka grupy, a bawiąc się, mają skłonność do trzymania się blisko dorosłych.
Dla każdego rodzica jego dziecko, niezależnie od płci, jest jedyne i wyjątkowe. Opisywane różnice dotyczą jedynie ogólnych zależności. To, że pojawiają się one stosunkowo wcześnie w rozwoju i to, jak powstają, nurtowało wielu badaczy. Niebagatelną rolę w uczeniu i utrwalaniu tych różnic odgrywa wychowanie. Jak traktować chłopca, a jak dziewczynkę? Wielu rodziców odpowiada: tak samo, ale inaczej. A żeby się dowiedzieć, trzeba mieć „parkę”…
Magdalena Makuła
Psycholog
