Czym są rotawirusy – warto pytać i wiedzieć

Biegunka, wymioty, odwodnienie – to najczęściej kojarzące się rodzicom słowa związane z rotawirusami. O to, czym są zakażenia rotawirusowe zapytaliśmy pediatrę dr. Ernesta Kuchara z Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Rotawirusy – co to takiego? Jak się można nimi zarazić?

Rotawirusy są małymi, bardzo zaraźliwymi wirusami, które są główną przyczyną ciężkich biegunek u niemowląt i dzieci¹. Jak może dojść do zakażenia? Bardzo łatwo, gdyż do zakażenia drogą pokarmową, wystarcza śladowa ich ilość. Rotawirusami można się zarazić przez bezpośredni kontakt z osobą chorą, jak i przez styczność z zanieczyszczoną powierzchnią czy przedmiotami¹. W efekcie chorują praktycznie wszystkie dzieci do 5 roku życia. Rodzice powinni wiedzieć, że rotawirusy przeżywają na rękach do 4 godzin, a na skażonych przedmiotach nawet kilka dni². Zakażenie rotawirusem może, więc nastąpić nawet wtedy, gdy dziecko bawi się zabawką, której wcześniej dotykała osoba zakażona wirusem. Bardzo ważne jest zatem przestrzeganie zasad higieny oraz regularne mycie rąk już od najmłodszych lat, chociaż te ważne nawyki nie wystarczą, by ochronić dziecko przed rotawirusami.

Jakie są charakterystyczne objawy zakażenia rotawirusami?

Na zakażenie rotawirusami najbardziej narażone są najmłodsze dzieci. Niebezpieczną postać zakażeń rotawirusowych obserwuje się u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia^3,4. Do trzech klasycznych objawów, które zwykle towarzyszą rotawirusom zaliczamy gwałtowne wymioty, wysoką gorączkę oraz ostrą, wodnistą biegunkę, która utrzymuje się od 2 do 7 dni^5,6. Dolegliwości te są niezwykle uciążliwe i nieprzyjemne zarówno dla rodziców, jak i dziecka. Uporczywe wymioty i biegunka mogą doprowadzić do odwodnienia, które jest szczególnie groźne dla małych dzieci⁷. Odwodnione maluchy mogą wymagać hospitalizacji i dożylnego podawania płynów.

W jaki sposób ochronić dziecko przed rotawirusami?

Metodą zapobiegania chorobie o wysokim profilu skuteczności jest uodpornienie niemowląt za pomocą szczepień ochronnych. Na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki, które chronią dzieci przed ciężką postacią choroby. Szczepionki podaje się doustnie, a zatem bezboleśnie, dlatego nie musimy obawiać się płaczu dziecka, który zwykle towarzyszy szczepieniom podawanym we wstrzyknięciach.

Kiedy powinno się zaszczepić niemowlę?

Rodzice, którzy chcą uchronić swoją pociechę przed rotawirusami, powinni pilnie podjąć decyzję. Uodpornienie niemowląt powinno nastąpić między 6. a 24. lub 6. a 32. tygodniem życia (w zależności od producenta i od liczby dawek), z minimum 4-tygodniowym odstępem między dawkami^8,9. W Polsce szczepienia przeciwko rotawirusom są szczepieniami zalecanymi w Programie Szczepień Ochronnych¹⁰, a koszty szczepienia, które ponoszą rodzice samodzielnie, w przybliżeniu wynoszą ok. 600-700 zł za cały cykl szczepienia (2 lub 3 dawki) w zależności od preparatu.

Co uodpornienie za pomocą szczepień zapewnia dziecku?

Dzięki szczepieniu rodzic chroni swoje dziecko przed ciężką i uciążliwą biegunką rotawirusową, a także obciążającą dla dziecka i stresującą dla rodziców hospitalizacją z powodu odwodnienia. Jeśli rodzice planują wysłać swoje dziecko w przyszłości do żłobka lub przedszkola, warto uodpornić malucha, gdyż rotawirusy są bardzo zaraźliwe.

Więcej informacji znajduje się na stronie www.powstrzymajrotawirusy.pl

Referencje:
1. Parashar et al, Rotavirus. Emerg Infect Dis 1998; Vol 4: 561-570.
2. Mrukowicz J, Szajewska H, Vesikari T. Options for the prevention of rotavirus disease other than vaccination. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2008;46 Suppl 2:S32-7
3. Moulin F. et al. Hospitalisations pour gastroenterites aigues communautaires a rotavirus: une enquete de quatre ans. Archives de Pediatrie. 2002; Vol 9(3): 255-61;
4. European Rotavirus Journal 2005; 1(2): 7,12;
5. Ołdak E. „Rotawirusowy nieżyt żołądkowo-jelitowy – lepiej zapobiegać niż leczyć, Zakażenia 6/2010.
6. Szajewska H., Chmielewska A.: Powikłania zakażenia rotawirusowego – przegląd piśmiennictwa. Pediatria współczesna 2008, 10, 1: 7-11.
7. European Rotavirus Journal 2005; 1(1): 1-15.
8. Charakterystyka produktu leczniczego, szczepionka przeciwko rotawirusom firmy GlaxoSmithKline
9. Charakterystyka produktu leczniczego, szczepionka przeciwko rotawirusom firmy MSD
10. Program Szczepień Ochronnych na 2013 rok – Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 roku.