Wywiad: Kilka pytań o poród
Fora internetowe puchną od pytań, zadawanych przez ciężarne kobiety. Przyszłe mamy szukają informacji na temat objawów porodu, formalności jakie czekają je po przybyciu do szpitala oraz tego jak wygląda sala porodowa. My pytamy o to specjalistę – lek.med. Grzegorza Fengera, Zastępcę Ordynatora Oddziału Ginekologiczno – Położniczego Śląskiego Instytutu Matki i Noworodka.
Zbliżając się do terminu porodu, kobieta wypatruje pewnych oznak zbliżającego się rozwiązania. Panie doktorze, jakie są objawy zwiastujące narodziny dziecka?
Grzegorza Fenger
: Każda ciężarna w okolicach terminu porodu czuje niepokój, związany ze zbliżającym się najważniejszym dniem w życiu jej i jej nienarodzonego dziecka. Każda wypatruje objawów, zwiastujących narodziny. Znajomość oznak przepowiadających poród znacząco zmniejsza stres i niepewność związaną z tym okresem. Oznaki te możemy podzielić na fizjologiczne, związane z przebiegiem prawidłowej ciąży jak i też patologiczne, będące sygnałami zagrożenia.
Objawy fizjologiczne dzielimy na dwie grupy: objawy wczesne i późne.
Do grupy objawów wczesnych zaliczamy:
• Obniżenie się dna macicy tzw „opadnięcie brzucha” – u pierwiastek następuje to ok. 4 tygodnie przed porodem, u wieloródek ok. 1-1,5 tyg. później.
• Można zaobserwować obniżenie nastroju na około 2-3 tygodnie przed porodem.
• Ok. 2 tyg. przed porodem pacjentki zaczynają słabiej odczuwać ruchy płodu (ale ruchy nigdy nie zanikają) – związane to jest z przygotowywaniem się płodu poprzez przyjęcie odpowiedniej pozycji w macicy i kanale rodnym do porodu.
• Mniej więcej w tym samym czasem pacjentki mogą mieć uczucie parcia w kroczu, rozpierania krocza związanego z wstawianiem się główki do kanału rodnego.
• W tym czasie może wystąpić częstomocz czyli częstsze oddawanie moczu przez ciężarną, ale co ważne bez bólu, pieczenia, czy innych objawów niepokojących.
• Obserwuje się również częstsze oddawanie luźniejszych stolców.
• Na około 2 tygodnie przed porodem obserwuje się również odchodzenie czopa śluzowego z dróg rodnych – „galaretki” niekiedy podbarwionej brunatnawo lub krwiście. Nie jest to objaw niepokojący o ile nie wiąże się z krwawieniem. Świadczy o przygotowywaniu się kanału rodnego do rozwierania w celu umożliwienia urodzenia dziecka.
• Często odejście wód płodowych bez akcji skurczowej przepowiada rychły poród w ciągu najbliższych godzin. W przypadku odejścia wód płodowych należy się niezwłocznie udać do oddziału położniczego.
A jakie są tzw. objawy późne?
G.F.
Do późnych objawów zaliczamy występowanie skurczy przepowiadających, które charakteryzują się okresowym pojawianiem się, dość słabym nasileniem i zazwyczaj nieregularnością rytmu skurczów. Najczęściej po kilku seriach skurczy przepowiadających przechodzą one w regularną akcję skurczową, doprowadzającą do porodu. Uznaje się, że jeżeli obserwowane przez ciężarną skurcze występują przez okres ponad godziny, skurcze pojawiają się co 10 minut lub częściej i trwają 30 sekund lub dłużej to prawdopodobnie rozpoczęła się już akcja porodowa. Warto wtedy udać się do oddziału położniczego w celu zbadania przez fachowy personel medyczny. Obserwowane objawy późne nie są objawami wymagającymi natychmiastowego udania się do szpitala, jednakże warto skonsultować się wtedy ze swoim lekarzem ginekologiem prowadzącym ciążę. Regularna akcja skurczowa doprowadzająca do porodu trwa u pierwiastek ok. 12-18 godzin licząc od pierwszego skurczu, a u wieloródek 10-12 godzin.
Jeżeli chcemy się upewnić, iż naszemu dziecku jest dobrze w macicy warto liczyć odczuwane ruchy płodu przez okres godziny. Jeżeli występuje więcej niż 5 ruchów to z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, iż płód ma się dobrze. Jeśli ciężarna nie odczuwa tych ruchów, może to świadczyć o tym, że dziecko śpi. Należy wtedy obudzić je poprzez delikatne naprzemienne uciskanie macicy i liczyć ruchy płodu przez następną godziną. Gdy nadal będzie tych ruchów poniżej 5 należy udać się do swojego ginekologa prowadzącego ciążę lub na izbę przyjęć oddziału położniczego w celu kontroli stanu płodu przez personel fachowy. Najczęściej wykonuje się badanie kardiotokograficzne, ultrasonograficzne i badanie położnicze. Trzykrotne w ciągu dnia liczenie ruchów płodu tj rano, w południe i wieczorem jest wystarczające do uspokojenia się co do dobrostanu płodu.
Wspomniał Pan, że odejście wód płodowych powinno skłonić ciężarną kobietę do natychmiastowego udania się na oddział położniczy. Czy są jeszcze inne objawy, których wystąpienie wymaga natychmiastowej konsultacji medycznej?
G.F.
Tak, objawy tj: krwawienie z dróg rodnych, stały skurcz macicy – tzw. macica kamienna, silny ból brzucha, długotrwałe zaprzestanie odczuwania ruchów płodu powinny budzić niepokój. W chwili ich wystąpienia należy się niezwłocznie zgłosić do poradni K lub izby przyjęć oddziału położniczego celem wykonania badań wyjaśniających sytuację. Takimi badaniami są najczęściej: badanie ginekologiczne, ultrasonografia macicy ciężarnej i płodu, kardiotokografia i inne.
Jakie formalności czekają rodzącą po przybyciu do szpitala?
G.F.
2-3 tygodnie przed terminem porodu zaleca się aby ciężarna i jej najbliżsi przygotowywali się do tej ważnej chwili. Warto wcześniej wybrać oddział, w którym będzie się rodzić,poznać drogi dojazdu, lokalizację położniczej izby przyjęć. Kobieta powinna przygotować torbę z niezbędnymi przyborami toaletowymi, koszulą, szlafrokiem, kapciami, dużymi podpaskami, pampersami dla noworodka (z wycięciem na gojący się pępek), podkładami do łóżka. Niezbędne jest posiadanie przy przyjęciu do szpitala dokumentu tożsamości najlepiej również dyskietki NFZ. Zaleca się posiadanie jak najpełniejszej dokumentacji przebiegu ciąży w tym: karty ciąży, dokumentu określającego grupę krwi (oryginał/kserokopia wyniku oznaczenia grupy krwi lub książeczka honorowego dawcy krwi lub inne poświadczenie). Korzystnym dla oddziału noworodkowego i włączenia ewentualnej profilaktyki okołoporodowej jest posiadanie oznaczenia nosicielstwa paciorkowców B-hemolizujących (GBS). Po decyzji o przyjęciu pacjentki w stan oddziału położniczego zakładana zostaje dokumentacja medyczna: zbierany jest wywiad, opisywane jest badanie położnicze i ogólne, wykonuje się badania dodatkowe np. USG, KTG, ewentualnie pobierane są badania laboratoryjne. W czasie przyjęcia sprawdzany jest status przyjmowanej pacjentki – eWUŚ (ubezpieczenie). Po zakończeniu tych procedur ciężarna informowana jest o stanie swoim i płodu oraz o planowanym postępowaniu, na które pacjentka wyraża pisemnie zgodę. Na tym kończą się procedury związane z przyjęciem pacjentki do oddziału i w zależności od sytuacji położniczej pacjentka kierowana jest na salę porodową lub na salę przedporodową/salę pacjentek.
Jak z reguły wygląda sala do porodu? Co się tam znajduje?
G.F.
Wygląd sali porodowej jest związany z warunkami w jakich przyszło funkcjonować danemu oddziałowi położniczemu. W chwili obecnej preferuje się tworzenia sal przedporodowych, w których w atmosferze intymności i spokoju pacjentki często w towarzystwie swoich bliskich przechodzą pierwszy okres porodu tj. do całkowitego rozwarcia szyjki macicy, a następnie przechodzą na salę porodową w celu odbycia porodu. Sale porodowe z istoty swojego przeznaczenia wyposażone są w wiele elementów i urządzeń medycznych niezbędnych do prowadzenia bezpiecznego porodu i ewentualnej szybkiej pomocy w przypadku wystąpienia powikłań ze strony matki lub płodu.
Najczęściej na sali porodowej znajdują się łóżko lub fotel porodowy, aparat do kardiotokografii, statyw z butlą tlenową, worek sacco dla przyjmowania wygodnej pozycji dla ciężarnej w trakcie pierwszego okresu porodu. Znajduje się tam kącik neonatologiczny, w skład którego wchodzi stanowisko do pierwszego badania nowourodzonego noworodka oraz ewentualnej pomocy w przypadku konieczności działań medycznych. Na salach porodowych, w których stosuje się znieczulenie zewnątrzoponowe do porodu znajduje się stolik z niezbędnym sprzętem do założenia tego znieczulenia. Na naszych porodówkach znajduje się również zestaw do znieczulenia wziewnego, śródporodowego gazem Entonox (podtlenek azotu). Poza tym w sali porodowej znajduje się kącik dla osoby towarzyszącej rodzącej. Niezbędnym jest również stanowisko dla położnej nadzorującej, czuwającej nad przebiegiem porodu.
Kto jest obecny na sali porodowej?
G.F.
Na sali porodowej w czasie pierwszego okresu porodu znajdują się oczywiście ciężarna, na jej życzenie osoba jej towarzysząca (oczywiście zdrowa) oraz położna nadzorująca. W miarę zbliżania się porodu na salę przychodzi pielęgniarka neonatologiczna, przygotowująca stanowisko neonatologiczne do przyjęcia noworodka. W czasie porodu na sali porodowej oprócz ww. osób znajduje się lekarz położnik nadzorujący przebieg porodu, lekarz neonatolog przejmujący noworodka do opieki oraz w przypadku znieczulenia lekarz anestezjolog nadzorujący je. Osoba towarzysząca na życzenie rodzącej może towarzyszyć jej w tych ważnych chwilach. Staramy się, aby zawsze na sali porodowej była atmosfera intymności, a liczba osób personelu medycznego była ograniczona do niezbędnego minimum.
Dziękujemy za rozmowę
