Gdy Twoje dziecko nie wymawia głoski R

Głoska R jest jedną z najtrudniejszych w języku polskim, dlatego też często w rozwoju mowy pojawia się jako ostatnia. Większość dzieci zaczyna wymawiać R między 3 – 5 rokiem życia, natomiast źródła podają, iż powinno się ono wykształcić do 6, a nawet 7 roku życia. Dlatego jeśli maluch nie wymawia głoski R, nie ma powodu do zmartwień – nie starajmy się na siłę jej wywoływać. Problem powstaje, gdy dziecko po siódmym roku życia nieprawidłowo używa głoski R – oto porady co zrobić w takiej sytuacji.

Reranie

Nieprawidłowa wymowa głoski R nazywana jest fachowo reraniem lub rotacyzmem. W obrębie rotacyzmu występuje: pararotacyzm (gdy zastępuje się R innymi głoskami wymawianymi prawidłowo np. J, Ł, D, L), mogirotacyzm (gdy całkowicie opuszcza się głoskę R i nie zastępuje się jej żadną inną) i rotacyzm właściwy, który polega na deformacji głoski R, czyli tworzeniu dźwięku nie występującego w systemie fonetycznym naszego języka. Na skutek zmiany miejsca artykulacji głoska R powstaje w innym miejscu i brzmienie jej jest zdeformowane. Bezpośrednią przyczyną rotacyzmu jest niedostateczna sprawność ruchowa czubka języka, który wskutek tego nie wykonuje drobnych, subtelnych ruchów wibracyjnych, koniecznych do wytworzenia prawidłowego r. Istotne znaczenie ma również sama budowa anatomiczna języka: jeśli jest on zbyt duży i gruby albo też napięcie mięśniowe języka jest wzmożone lub osłabione czy wreszcie wędzidełko językowe jest zbyt krótkie, to wykonanie ruchów koniecznych do wytworzenia prawidłowej głoski R nie będzie możliwa. Ponadto wadliwa wymowa dźwięku R może być spowodowane obniżonym poziomem słuchu, opóźnionym rozwojem ruchowym i umysłowym oraz oddziaływaniem nieprawidłowego wzoru wymowy osób z otoczenia dziecka, a także słabą zdolnością do koncentrowania uwagi na dźwiękach mowy.

Jak pomóc

Możemy pomóc dziecku swojemu dziecku i wykonywać z nim ćwiczenia oddechowe, warg, języka, podniebienia, słuchu fonetycznego a na koniec te właściwe wywołujące głoskę R. W ten sposób w domu, podczas zabaw, pomagamy dziecku przygotować jego artykulatory do późniejszych prób i w końcu prawidłowej realizacji głoski R.  Należy pamiętać, że język przy realizacji tej głoski  ma być rozluźniony, płaski za górnymi zębami, a wibruje czubek języka, nie jego boki  ani środek. Gdy dziecko nieprawidłowo układa język, np.: wkłada między zęby lub w ogóle go nie unosi – warto spotkać się z logopedą. Warta jest również polecenia książka Pani Ewy Skorek Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja. Oto kilka z ćwiczeń, które możesz wykonywać z dzieckiem w domu:
– Sprawdzamy czy pada deszczyk – wysuwanie ostrego języka przy otwartej buzi,
– Czyścimy ząbki – język czyści po kolei każdy ząb,
– Język szuka brody i noska – wysuwamy język w kierunku raz brody, raz nosa,
– Lody – oblizujemy wargi raz w jedną, raz w drugą stronę,
– Rybka – szeroko otwarta buzia, wdech przez nos, wydech przez usta,
– Gąska – buzia otwarta, język na dole, naśladujemy gęganie gąski,
– Czarodziej – przenoszenie kawałków papieru za pomocą słomki,
– Wąchanie zapachu pieczonego ciasta – wciąganie powietrza i zatrzymywanie,
– Małe dziecko bez ząbków – zasłaniamy wargami zęby otwieramy i zamykamy buzię,
– Posyłanie całusków – wargi jak do głoski U,
– Odchudzamy buzię – wargi jak do głoski U i wciągamy policzki,
– Wyżymaczka – przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie zęby,
– Łopatka – wysuwanie szerokiego języka z buzi nie dotykając zębów.