Autyzm – początki można dostrzec wcześnie

Nie wiadomo skąd się bierze. Choć trudno go zdiagnozować jeszcze przed trzecim rokiem życia dziecka, już wtedy można zauważyć pierwsze jego objawy. Ich różnorodność jednak jest dość imponująca i stąd kolejny problem w diagnozie. Kiedy należy zacząć się niepokoić?

Pierwszy wachlarz objawów

W pierwszych miesiącach życia dziecka najwięcej czasu spędza z nim mama. Dlatego właśnie ona jest w stanie wcześnie zauważyć specyficzne zachowanie malucha, wskazujące na autyzm. To mogą być tylko niepokojące sygnały, które póki co należy jedynie monitorować. Mowa tu w szczególności o problemach w nawiązywaniu kontaktu z niemowlęciem, czyli na przykład sytuacji, w której dziecko nie podąża za mamą wzrokiem, nie jest zainteresowane jej twarzą. Wzrok takiego maluszka wydaje się jak gdyby błądzić w przestrzeni. W późniejszym okresie nawiązywania relacji, trudności te mogą być nieco wyraźniejsze, a dojdzie do nich jeszcze brak reakcji ze strony maluszka na inicjowanie kontaktu przez mamę, czyli na przykład nieodwzajemnianie uśmiechu. Charakterystyczna może być też dość wyraźna niechęć dziecka do nawiązywania różnego rodzaju kontaktu fizycznego. Szkrab wydaje się nie odczuwać przyjemności z przytulenia czy pieszczot najbliższych osób. Niepokojącym sygnałem jest powtarzalność pewnych charakterystycznych ruchów obrotowych dłońmi i paluszkami przez niemowlaka w niewielkim oddaleniu od jego twarzy. Są to tak zwane stereotypie ruchowe.

Kolejne objawy

Objawy autyzmu w wieku poniemowlęcym mogą być powodem do większego niepokoju ze strony rodziców. Jeśli rzeczywiście zostaną wówczas przez nich zaobserwowane – warto zgłosić się z dzieckiem do lekarza, by ewentualnie rozwiać wątpliwości. Co wówczas może wskazywać na autyzm? Charakterystyczne i znacznie łatwiejsze do dostrzeżenia w tym wieku są zaburzenia w komunikacji społecznej. Dziecko autystyczne może być niezdolne do komunikowania się z rówieśnikami i innymi osobami. Właściwie nie wykazuje nawet zainteresowania nimi. Rodzic może mieć wrażenie, że maluch ma jak gdyby swój świat, do którego ludzie czy nawet zwierzęta nie są mu potrzebni. Można u niego zaobserwować brak reakcji zarówno wtedy, kiedy jego mama znika z pola widzenia, jak i wtedy, kiedy w pomieszczeniu, w którym maluch się znajduje, pojawiają się inne, nawet obce osoby. Opór do nawiązywania z kimkolwiek kontaktu fizycznego jest jeszcze wyraźniejszy. Charakterystyczne, często trudne do zrozumienia przez jego najbliższych i zwyczajnie przykre dla nich, jest unikanie przez maluszka kontaktu wzrokowego. Zauważalne są już wtedy zaburzenia w rozwoju mowy. Choć dziecko gaworzy, to ani gaworzenie, ani nawet pierwsze jego słowa raczej nie służą do zwrócenia na siebie uwagi czy komunikacji. Ekspresja emocjonalna u dziecka z autyzmem niemal nie istnieje. Stąd jakikolwiek kontakt z nim, zarówno werbalny, jak i niewerbalny, już wtedy jest znacznie utrudniony.

Zabawa maluszka chorego na autyzm

Cechy zachowania wskazujące na autyzm, jakie można zaobserwować w zabawie u dziecka już w pierwszych latach jego życia, to dążenie do odosobnienia, brak zainteresowania zabawą z rówieśnikami, co wynika ze wspomnianej już ogólnej obojętności względem innych dzieci czy osób dorosłych. Samotna zabawa dziecka autystycznego również jest jednak specyficzna. Nie bardzo interesuje się ono misiami czy innymi miękkimi zabawkami. Samochodami na przykład zatacza kółka, ciągle w podobny sposób. Klocki czy inne przedmioty układa w szeregu; swoje czynności powtarza w sposób niemal jednakowy. Jeśli ktoś inny będzie chciał wprowadzić swój porządek w działaniu maluszka, zauważalny będzie jego niepokój, bo takie dzieci nie lubią wszelkich zmian i źle na nie reagują.

Obserwujcie i bądźcie czujni

Autyzm zdiagnozować trudno, a z powodu tych trudności nieczęsto diagnozę stawia się przed trzecim rokiem życia dziecka. Szybka diagnoza – to większa szansa na pomoc Twojemu dziecku. Kontakt z chorym dzieckiem może okazać się łatwiejszy, jeśli tylko zrozumiecie Waszego maluszka i jego chorobę i nauczycie się z nim komunikować nieco inaczej niż z dzieckiem zdrowym.